Atopowe zapalenie skóry to przewlekła, nawrotowa choroba skóry. Jej leczenie opiera się przede wszystkim na minimalizowaniu uporczywych objawów, takich jak m.in. świąd i suchość skóry. AZS chociaż kojarzy się najczęściej z dziećmi, dotyka też dorosłych. Czym jest atopowe zapalenie skóry? Jakie objawy mu towarzyszą?
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry wyróżnia się przewlekłym stanem zapalnym, który objawia się najczęściej u dzieci na skórze twarzy, szyi, ramion i nóg. Dotyka również znaczną część dorosłych, znacząco wpływając na komfort codziennego funkcjonowania. Pojawia się z powodu kontaktu z alergenem (wziewnym lub pokarmowym), sprawiając, że komórki ochronne skóry prowadzą do rozwoju uczulenia na skórze. Kolejny kontakt z alergenem wiąże się z powstaniem zmian skórnych, przybierających postać grudek, zaczerwienienia, a nawet małych ran. Typowy dla schorzenia jest świąd skóry, który zmusza do drapania się, potęgującego uszkodzenia skóry.
Przyczyny atopowego zapalenia skóry
Atopowe zapalenie skóry związane jest z zaburzeniami pracy skóry, której podstawowym zadaniem jest ochrona organizmu przed czynnikami zewnętrznymi m.in. bakteriami i alergenami. Zmiana struktury skóry prowadzi do utraty zewnętrznej warstwy lipidów, która ma wpływ na nawilżenie skóry. Dochodzi również do rozluźnienia połączeń pomiędzy komórkami naskórka. Zmiany powodują, że ze skóry szybciej odparowuje woda, przyczyniając się do jej przesuszania. Staje się także bardziej wrażliwa na czynniki zewnętrzne i alergeny, które podrażniają jej powierzchnię i powodują świąd.
Chociaż przyczyny i mechanizm AZS nie są do końca znane, liczne badania wskazują, że choroba jest wynikiem genów, zaangażowanych w jej rozwój. Odkryto silny związek, między atopią u rodziców a wystąpieniem objawów wczesnego AZS u dzieci. Gdy oboje z rodziców zmaga się z chorobą atopową, istnieje 80% ryzyka, że chorować będzie również dziecko. Natomiast, gdy AZS dotyczy jednego rodzica – około 40%. Ponadto to pierwsza choroba, która występuje w szeregu chorób alergicznych, takich jak:
- alergiczny nieżyt nosa,
- astma oskrzelowa,
- alergia pokarmowa.
W większości przypadków AZS u chorego występuje nadwrażliwość na alergeny wziewne i pokarmowe. W tym, białka mleka krowiego, jajka, orzechy laskowe, orzeszki ziemne, roztocza, sierść zwierząt, czy pyłki roślin.
Objawy chorobowe pojawić się mogą również z powodów psychologicznych m.in. przeżywania silnych emocji lub w sytuacjach stresowych.
Atopowe zapalenie skóry – objawy
Podstawowym objawem atopowego zapalenia skóry są zmiany skórne, w postaci zaczerwienienia, przesuszenia i wysypki, którym towarzyszy świąd. Chorzy mają również zwiększoną skłonność do nawracających zakażeń bakteryjnych. Zmiany na skórze, pojawiać się mogą na całej powierzchni skóry, chociaż najczęściej obejmują:
- twarz (policzki),
- zgięcia łokciowe,
- kolana,
- szyję.
Schorzenie pojawia się zwykle w towarzystwie innych chorób atopowych (astma oskrzelowa, katar sienny, alergiczne zapalenie spojówek).
W przypadku ostrego zapalenia skóry wystąpić mogą również wyraźnie odgraniczone rumienie w towarzystwie grudek, nadżerek i pęcherzyków oraz nadmierne łuszczenie się naskórka.
AZS objawia się niewielkimi zmianami skórnymi u dzieci poniżej 2 roku życia, które pojawiają się na skórze głowy, czole i policzkach. Innymi charakterystycznymi objawami atopowego zapalenia skóry są:
- sucha skóra z tendencją do przebarwień, pękania,
- biały dermografizm – białe ślady pojawiające się na skórze po jej zadrapaniu,
- pogarszanie się stanu skóry przez jej drapanie i uszkodzenia,
- pogrubienie skóry,
- lichenifikacja – widoczne stają się wszelkie nierówności występujące na skórze.
Przebieg AZS
Zdarza się, że choroba, którą jest atopowe zapalenie skóry towarzyszy nam przez całe życie z okresami remisji i zaostrzeń. Wszystkie występujące objawy, dzielą się na etapy, zależne od wieku i aktywności choroby: niemowlęcą, dziecięcą i dorosłych.
- Okres niemowlęcy – Zmiany skórne pojawiają się zwykle około 3 miesiąca życia i trwają do 2 roku życia. Mają charakter ostrego stanu zapalnego w towarzystwie grudek na rumieniowym podłożu. Zmiany atopowe zlokalizowane są na owłosionej skórze głowy, policzkach, czole, częściach kończyn. Towarzyszący chorobie świąd skóry prowadzi do rozdrapywania, na skutek czego powstają kolejne zmiany – nadżerki, strupy, przeczosy (ślady drapania).
- Okres dzieciństwa – zmiany występujące na skórze to najczęściej następstwa zmian, które pojawiają się w okresie niemowlęcym, jednak zdarzyć się może, że pojawią się po raz pierwszy. Typowymi objawami są pojawiające się na powierzchni skóry grudki i zaczerwienienia. Często widoczne są również ślady drapania, jak i pogrubienia i ściemnienia skóry. Suchość skóry przypominać może w dotyku chropowatą korę drzewa. Obserwuję się także pęknięcia skóry na opuszkach palców, zakażenia bakteryjne, dominującą suchość skóry i uporczywy świąd.
- Okres młodzieńczy – zmiany występują u osób powyżej 12 roku życia i obejmują najczęściej twarz, szyje, klatkę piersiową, łokcie, kolana i powierzchnie rąk oraz stóp. Widoczne są zmiany z tendencją do pogrubiałej i ciemniejszej skóry w towarzystwie suchości i świądu.
Atopowe zapalenie skóry wymaga interwencji lekarskiej i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Jak informuje portal Znamiona.pl – serwis dla kobiet, dbanie o skórę, dermatologia, opiera się ono zazwyczaj na pielęgnacji, która ma na celu zminimalizowanie towarzyszących schorzeniu objawów.