Jesień i zima to idealny okres na skontrolowanie pieprzyków występujących na skórze. Po słonecznym lecie i ekspozycji na słońce na ciele często pojawiają się nowe znamiona, a te istniejące zmieniają kształt i wielkość. Czasami nawet niewinnie wyglądający pieprzyk może mieć charakter nowotworowy, dlatego regularna kontrola u lekarza jest bardzo ważna. W ten sposób można nie tylko uratować zdrowie, ale i życie.
Pieprzyki – co to takiego?
Znamiona barwnikowe, czyli pieprzyki, posiada niemal każdy. Niektóre mogą występować od urodzenia, inne pojawiają się z wiekiem lub na skutek działania czynników zewnętrznych. Są wynikiem namnażania się melanocytów i zwiększonej produkcji barwnika – melaniny, która chroni skórę przed szkodliwym działaniem słońca. Znamiona mogą mieć różne kolory, rozmiary i kształty. Niektóre mają kolor skóry, inne są ciemne, niemal czarne. Mogą być płaskie, płaskowyniosłe, okrągłe lub owalne. Średnio na skórze człowieka znajduje się około 20 znamion barwnikowych. Występują na całym ciele, ale najczęściej pojawiają się w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych, tj. na twarzy, rękach, karku i przedramionach. Znamiona najczęściej nie są groźne, ale niektóre mogą mieć charakter złośliwy i odpowiadać za rozwój czerniaka złośliwego.
Profilaktyka onkologiczna dla kobiet – badanie pieprzyków u dermatologa
Standardem dla każdego powinna być coroczna kontrola pieprzyków u lekarza dermatologa. W przypadku kobiet, u których istnieją wskazania (duża liczba pieprzyków, przypadki czerniaka w rodzinie, jasny fenotyp skóry, skłonność do oparzeń słonecznych), kontrola powinna odbywać się co 3–6 miesięcy. Najlepszymi badaniami oceniającymi stan pieprzyków są dermatoskopia i wideodermatoskopia. Dermatoskop to urządzenie, które pozwala na obejrzenie zmiany w dziesięciokrotnym powiększeniu. W ten sposób lekarz może ocenić rozkład barwnika w naskórku i skórze właściwej. W trakcie badania można wykryć nawet dwumilimetrowe czerniaki, które są całkowicie wyleczalne. Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne – mogą poddać się mu zarówno dorośli, jak i dzieci. Wideodermatoskopia pozwala na obejrzenie znamion na ekranie komputera. Pozwala na jeszcze większe przybliżenie zmiany, co umożliwia dokładniejszą ocenę. Obraz można nagrywać i porównywać przy kolejnych badaniach. Ważne, aby zbadać całe ciało, ponieważ czerniak często rozwija się pod paznokciem, na skórze głowy, na błonach śluzowych czy w gałce ocznej. W przypadku podejrzenia raka wykonuje się biopsję wycinającą – wycina się podejrzany fragment skóry. Zmiana jest wysyłana do badania histopatologicznego, które pozwala w 100% określić charakter pobranego wycinka. Jeżeli czerniak zostanie potwierdzony, pacjent poddawany jest dalszej diagnostyce i leczeniu. Czerniak jest złośliwym nowotworem skóry oraz błon śluzowych. Bardzo szybko się rozrasta i daje liczne przerzuty. W Polsce rozpoznaje się około 3000 nowotworów tego typu rocznie. Warto pamiętać, że wczesne wykrycie nowotworu w początkowym stadium daje duże szanse na wyleczenie. Na stronie https://polmed.pl/badania/kobieta/profilaktyka-onkologiczna-dla-kobiet/ można kupić pakiet badań – profilaktykę onkologiczną dla kobiet. Dzięki regularnie wykonywanym badaniom na obecność markerów nowotworowych można szybko rozpoznać zagrożenie. A w przypadku chorób nowotworowych szybka diagnoza jest kluczowa. Dzięki badaniom można wykryć markery pojawiające się w przypadku takich chorób, jak rak piersi, szyjki macicy, jajników, wątroby czy rak płuc.
Samodzielna ocena pieprzyków
Pieprzyki należy badać raz w roku u lekarza dermatologa. Ale to nie wszystko, co można zrobić, aby zadbać o swoje zdrowie. Równie ważne są samodzielne badania w domu. Każde znamię należy obejrzeć i ocenić, korzystając z reguły ABCDE:
-
A – asymetria znamienia, nierówny kształt;
-
B – nierównomierne, poszarpane brzegi;
-
C – zmiana koloru pieprzyka, niepokojące jest również znamię wielokolorowe;
-
D – rozmiar, niepokój powinien wzbudzić pieprzyk większy niż 6 mm;
- E – ewolucja, czyli wszelkie zmiany zachodzące w obrębie pieprzyka.
Jeżeli któreś znamię wyda się podejrzane, nie należy czekać na termin kolejnej wizyty, tylko niezwłocznie umówić się na konsultację.
Kiedy zmiany barwnikowe należy usunąć?
Niektóre pieprzyki powinny zostać bezwzględnie usunięte. Wskazaniem do zabiegu są cechy wskazujące na duże ryzyko rozwoju czerniaka. Są to m.in. nieregularne zabarwienie, zmiana kształtu lub wielkości, krwawienie lub owrzodzenie na powierzchni guzka. Czujność powinien wzbudzić także rumień wokół pieprzyka, łuszczenie się skóry, świąd, ból oraz inne zmiany w wyglądzie skóry. Gdy pojawią się niepokojące objawy, należy jak najszybciej umówić się do lekarza dermatologa, który zleci dalsze postępowanie. Innym wskazaniem do usunięcia znamion jest ich umiejscowienie. Jeżeli pieprzyki znajdują się w miejscach narażonych na drażnienie, np. na wysokości paska lub zapięcia od biustonosza, warto je usunąć. Pieprzyki można usuwać także ze względów estetycznych – te umiejscowione na twarzy czy w innych widocznych miejscach mogą powodować kompleksy. W takim przypadku zabieg jest doskonałym rozwiązaniem.
Regularne badania zmian skórnych powinny być stałym elementem profilaktyki onkologicznej. Czerniak, podobnie jak nowotwory piersi, płuc, szyjki macicy czy jelita grubego, to choroby, które coraz częściej dotykają kobiety na całym świecie. Profilaktyka ma kluczowe znaczenie – to sposób na długie życie.